Mijn HBS-tijd speelde zich geheel af tijdens de bezetting, een periode vol spanningen en onzekerheden.
Dat begon toen wij als leerlingen meehielpen het gebouw te ontruimen.
Met bakfietsen brachten wij de hele inventaris naar allerlei schuren en opslagplaatsen in Appingedam. Daarbij kwam van alles tevoorschijn aan archieven en dergelijke. Ook de scheikundelokalen moesten worden leeggehaald. (Opmerking dochter Winnie: mijn vader vertelde me dat ze expres gemorst hebben met vloeibaar kwik omdat ze wisten hoe giftig kwikdampen waren..).
Daarna werd lesgegeven op diverse locaties en in 1944 met les op een of twee dagen per week schoolbezoek en thuiswerkopdrachten.
In 1945 hebben we nog geholpen noodlokalen in te richten in een loods van de Eendracht (strokartonfabriek). Daarbij hebben wij ook het werk van een fabrieksarbeider ervaren: we moesten kartonplaten zelf op maat snijden, en dat was niet altijd makkelijk.
De school was vanuit Hellum waar ik woonde moeilijk te bereiken vanwege de naziacties. Ook de politieke spanningen werden groot. Voor leraren en leerlingen: razzia’s, onderduikers... enz.
In 1945 konden we de school weer betrekken en ons voorbereiden op weer een “normaal” eindexamen in 1946.
Vanuit het lokaal van de leraar Engels had ik uitzicht op het huis op de achtergrond van onze klassenfoto uit 1941. Ik dacht dat het een notarishuis was. De kamer waar ik rechtstreeks in kon kijken was ingericht als operatiekamer voor Duitsers die gewond waren geraakt bij het opruimen van de landmijnen.
Voor de leraren moet het ook niet gemakkelijk geweest zijn het onderwijs weer op gang te krijgen. De beste herinnering heb ik aan de heer Dyk, zowel als mens als als docent.
Bij het bespreken van de verdere opleiding vond hij het vanzelfsprekend dat ik naar de T.U. Delft zou gaan om natuurkunde te gaan studeren.
Dat is het echte niet geworden. Het werd geneeskunde in Groningen.
(Dochter Winnie: en vanuit zijn zeer bevlogen instelling heeft hij zich als jeugdarts vooral op preventie gericht en is hij altijd opgekomen voor kwetsbaren en kinderen in de maatschappij).
Hierbij een foto van Wilko van Koldam (geb 21-02-1928) op ongeveer 26-jarige leeftijd.
Tevens een deel van zijn originele brief, zoals hij dat heel slecht ziend, voor u opgeschreven heeft.
Wilko en Ria van Koldam-van Dongen
(RHBS 1941-1946, geb. 21-02-1928)
