Een groep 3-vwo-leerlingen van het J.P. Cleveringa lyceum deed voor het vak Geschiedenis/Wetenschapsorientatie onderzoek naar het leven van Maurits en zijn familie, met een prachtig boekje als resultaat: Een Portret van Maurits Herman Nieweg. Tijdens de tweede wereldoorlog zijn 76 Joodse inwoners van Appingedam slachtoffer geworden van het nazi-regime. Eén van hen was Maurits Nieweg, geboren in 1926.
In september 1939 ging hij naar de RHBS en daar deed hij het heel goed, zo blijkt uit zijn rapportcijfers van de eerste twee schooljaren. Helaas kon hij daarna niet verder, omdat Joodse kinderen vanaf september 1941 niet meer naar openbare scholen mochten.
Op de HBS deed Maurits het heel goed.
We hebben zijn rapporten van de eerste twee klassen gevonden (zie bovenaan) en daaruit blijkt dat hij fantastische cijfers had, waaronder veel zevens, achten en negens.
Op zijn rapport staan ook nog vakken die nu niet meer te vinden zijn op school zoals meetkunde en algebra.
Volgens ons had Maurits een mooie toekomst voor de boeg, maar hij werd getroffen door één van de vele anti-Joodse maatregelen van de nazi’s. Vanaf september 1941 mochten Joodse leerlingen niet meer naar openbare scholen. Later mochten Joodse kinderen zelfs helemaal niet meer naar school (vanaf januari 1942).
Aangezien de HBS een openbare school was mocht Maurits daar dus vanaf 1 september 1941 niet meer naar toe, net als twee andere Joodse leerlingen.
Maurits heeft de HBS dus helaas niet af kunnen maken.
De familie van Maurits
Maurits woonde met zijn vader Bram, moeder Ghole en later ook opoe Sina in de Dijkstraat nummer 25, waar zijn vader ook een schoenenzaak had. Maurits zijn vader Abraham Nieweg is geboren in Appingedam op 22 juni 1891. Toen Abraham 34 jaar oud was, kreeg hij Maurits. Abraham heeft 1 broer genaamd Louis Nieweg en 1 zus genaamd Jetje Nieweg. Abrahams beroep was schoenmaker, hij had zijn eigen schoenenwinkel aan de Dijkstraat. Daarvoor is Abraham veehandelaar geweest en heeft bij zijn ouders in de slagerij gewerkt.
Ghole Nieweg-Sleutelberg was de moeder van Maurits. Ze is geboren op 4 augustus 1894 in Appingedam en is vermoord op 20 maart 1943 in Sobibor. Haar officiële naam is Ghole, maar ze werd vaak Line genoemd. Van beroep was Ghole onderwijzeres.
Op 13 november 1924 trouwde ze met Abraham Nieweg. Samen woonden ze aan de Dijkstraat 36.
Gedenken van Maurits
De vader van Maurits ging al met het eerste transport naar Auschwitz waar hij in augustus 1942 om het leven werd gebracht. Hetzelfde droeve lot trof ook Maurits, zijn moeder en oma in Sobibor in maart 1943.
Voor het pand waar zij woonden liggen nu struikelstenen.
Op een gedenkplaat in de hal van het J.P. Cleveringa lyceum staat Maurits vermeld als een van de leerlingen die in WOII om het leven zijn gekomen.
Yvonne Quispel, Secr. St. Struikelstenen Appingedam
www.struikelstenenappingedam.nl
Klik op de foto voor het hele verhaal van de familie Nieweg